व्याघ्र
සංස්කෘත
[සංස්කරණය]
වෙනත් අක්ෂරක්‍රම
[සංස්කරණය]වෙනත් අක්ෂරක්‍රම භාවිතයෙන්
- ৱ্যাঘ্ৰ (Assamese අක්ෂරක්‍රමය)
- ᬯ᭄ᬬᬵᬖ᭄ᬭ (Balinese අක්ෂරක්‍රමය)
- ব্যাঘ্র (Bengali අක්ෂරක්‍රමය)
- 𑰪𑰿𑰧𑰯𑰑𑰿𑰨 (Bhaiksuki අක්ෂරක්‍රමය)
- 𑀯𑁆𑀬𑀸𑀖𑁆𑀭 (බ්‍රාහ්මී අක්ෂරක්‍රමය)
- ဝျာဃြ (Burmese අක්ෂරක්‍රමය)
- વ્યાઘ્ર (Gujarati අක්ෂරක්‍රමය)
- ਵ੍ਯਾਘ੍ਰ (Gurmukhi අක්ෂරක්‍රමය)
- 𑌵𑍍𑌯𑌾𑌘𑍍𑌰 (Grantha අක්ෂරක්‍රමය)
- ꦮꦾꦴꦓꦿ (Javanese අක්ෂරක්‍රමය)
- 𑂫𑂹𑂨𑂰𑂐𑂹𑂩 (Kaithi අක්ෂරක්‍රමය)
- ವ್ಯಾಘ್ರ (Kannada අක්ෂරක්‍රමය)
- វ្យាឃ្រ (Khmer අක්ෂරක්‍රමය)
- ວ຺ຍາຆ຺ຣ (Lao අක්ෂරක්‍රමය)
- വ്യാഘ്ര (Malayalam අක්ෂරක්‍රමය)
- ᠸᠶᠠ᠊ᠠᢚᡵᠠ (Manchu අක්ෂරක්‍රමය)
- 𑘪𑘿𑘧𑘰𑘑𑘿𑘨 (Modi අක්ෂරක්‍රමය)
- ᠸᠶ᠋ᠠᢗᠺᠾᠷᠠ᠋ (Mongolian අක්ෂරක්‍රමය)
- 𑧊𑧠𑧇𑧑𑦱𑧠𑧈 (Nandinagari අක්ෂරක්‍රමය)
- 𑐰𑑂𑐫𑐵𑐑𑑂𑐬 (Newa අක්ෂරක්‍රමය)
- ଵ୍ଯାଘ୍ର (Odia අක්ෂරක්‍රමය)
- ꢮ꣄ꢫꢵꢕ꣄ꢬ (Saurashtra අක්ෂරක්‍රමය)
- 𑆮𑇀𑆪𑆳𑆔𑇀𑆫 (Sharada අක්ෂරක්‍රමය)
- 𑖪𑖿𑖧𑖯𑖑𑖿𑖨 (Siddham අක්ෂරක්‍රමය)
- ව්‍යාඝ්‍ර (සිංහල අක්ෂරක්‍රමය)
- 𑩾 𑪙𑩻𑩛𑩟 𑪙𑩼 (Soyombo අක්ෂරක්‍රමය)
- 𑚦𑚶𑚣𑚭𑚍𑚶𑚤 (Takri අක්ෂරක්‍රමය)
- வ்யாக்⁴ர (දෙමළ අක්ෂරක්‍රමය)
- వ్యాఘ్ర (Telugu අක්ෂරක්‍රමය)
- วฺยาฆฺร (තායි අක්ෂරක්‍රමය)
- ཝྱཱ་གྷྲ (Tibetan අක්ෂරක්‍රමය)
- 𑒫𑓂𑒨𑒰𑒒𑓂𑒩 (Tirhuta අක්ෂරක්‍රමය)
- 𑨭𑩇𑨪𑨊𑨎𑩇𑨫 (Zanabazar Square අක්ෂරක්‍රමය)
නිරුක්තිය
[සංස්කරණය]Unknown; perhaps from Proto-Indo-Aryan *wiHaHagʰrás, from Proto-Indo-Iranian *wiHaHagʰrás, from ප්‍රොටෝ-ඉන්දු-යුරෝපීය *wih₁-h₂oh₂ogʰró-s, from *weyh₁- (“to chase, pursue”) + *h₂o-h₂o-gʰr-ó-s, from *gʰer- (“yellow, orange”). Possible cognate with පුරාතන ග්‍රීක ὠχρός (ōkhrós, “ochre, pale”).[1][2]
උච්චාරණය
[සංස්කරණය]නාම පදය
[සංස්කරණය]व्याघ्र (vyāghrá) stem, පුරුෂ ලිංග [3][4][5]
- a tiger (not in RV., but in AV., often mentioned with the lion; according to R. III, 30, 26, शार्दूली (śārdūlī) is the mythical mother of tigers; but in वह्निपुराण (vahni-purāṇa) they are said to be the offspring of कश्यप (kaśyapa)'s wife दंष्ट्रा (daṃṣṭrā); compare चित्रव्याघ्र (citra-vyāghra)) (AV. etc.)
- any pre-eminently strong or noble person, "a tiger among men" (compare ऋषभ (ṛṣabha), सिंह (siṃha))
- Millettia pinnata (L.)
- a red variety of the castor-oil plant (L.)
- name of a rākṣasa (VP.)
- name of a king (Rājat.)
- name of various authors (also abridged from व्याघ्रपद् (vyāghra-pad)) (Cat.)
වරනැඟීම
[සංස්කරණය]| Masculine a-stem declension of व्याघ्र (vyāghrá) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | व्याघ्रः vyāghráḥ |
व्याघ्रौ / व्याघ्रा¹ vyāghraú / vyāghrā́¹ |
व्याघ्राः / व्याघ्रासः¹ vyāghrā́ḥ / vyāghrā́saḥ¹ |
| Vocative | व्याघ्र vyā́ghra |
व्याघ्रौ / व्याघ्रा¹ vyā́ghrau / vyā́ghrā¹ |
व्याघ्राः / व्याघ्रासः¹ vyā́ghrāḥ / vyā́ghrāsaḥ¹ |
| Accusative | व्याघ्रम् vyāghrám |
व्याघ्रौ / व्याघ्रा¹ vyāghraú / vyāghrā́¹ |
व्याघ्रान् vyāghrā́n |
| Instrumental | व्याघ्रेण vyāghréṇa |
व्याघ्राभ्याम् vyāghrā́bhyām |
व्याघ्रैः / व्याघ्रेभिः¹ vyāghraíḥ / vyāghrébhiḥ¹ |
| Dative | व्याघ्राय vyāghrā́ya |
व्याघ्राभ्याम् vyāghrā́bhyām |
व्याघ्रेभ्यः vyāghrébhyaḥ |
| Ablative | व्याघ्रात् vyāghrā́t |
व्याघ्राभ्याम् vyāghrā́bhyām |
व्याघ्रेभ्यः vyāghrébhyaḥ |
| Genitive | व्याघ्रस्य vyāghrásya |
व्याघ्रयोः vyāghráyoḥ |
व्याघ्राणाम् vyāghrā́ṇām |
| Locative | व्याघ्रे vyāghré |
व्याघ्रयोः vyāghráyoḥ |
व्याघ्रेषु vyāghréṣu |
| Notes |
| ||
Descendants
[සංස්කරණය]- Dardic:
- Shina: بگ (băg)
- පාලි: byaggha, vyaggha
- ප්‍රාකෘත: 𑀯𑀕𑁆𑀖 (vaggha)
- Central:
- Eastern:
- Northern:
- Northwestern:
- Southern:
Borrowed terms
- → Old Armenian: վագր (vagr) (perhaps via an Iranian borrowing)
- → Old Georgian: ვიგრი (vigri) (perhaps via an Iranian borrowing)
- → මලයාලම්: വ്യാഘ്രം (vyāghraṃ)
- → තෙලිඟු: వ్యాఘ్రము (vyāghramu)
- →? ඉංග්‍රීසි: Viagra
මූලාශ්‍ර
[සංස්කරණය]- ↑ සැකිල්ල:R:grc:Boisacq
- ↑ Dunkel, George E. (2014) Lexikon der indogermanischen Partikeln und Pronominalstämme [Lexicon of Indo-European Particles and Pronominal Stems] (Indogermanische Bibliothek. 2. Reihe: Wörterbücher), volume 2: Lexikon, Heidelberg: Universitätsverlag Winter GmbH Heidelberg, →ISBN, page 329
- ↑ සැකිල්ල:R:Cappeller Sanskrit-English
- ↑ සැකිල්ල:R:MCD
- ↑ Monier Williams (1899), “Vyāghrá”, in සංස්කෘත–ඉංග්‍රීසි ශබ්දකෝශය, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, OCLC 458052227, page 1036/2.
- Turner, Ralph Lilley (1969–1985), “vyaghra”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages [ඉන්දු-ආර්ය භාෂා සංසන්දනාත්මක ශබ්දකෝෂය], ලන්ඩන්: ඔක්ස්ෆර්ඩ් විශ්වවිද්‍යාල මුද්‍රණාලය, page 706
ප්රවර්ග:
- සංස්කෘත links with redundant alt parameters
- සංස්කෘත entries referencing etymons with invalid IDs
- සංස්කෘත යෙදුම්, ප්‍රොටෝ-ඉන්දු-යුරෝපීය වෙතින් ව්යුත්පන්න
- සංස්කෘත terms with unknown etymologies
- සංස්කෘත යෙදුම්, Proto-Indo-Aryan වෙතින් උරුම වූ
- සංස්කෘත යෙදුම්, Proto-Indo-Aryan වෙතින් ව්යුත්පන්න
- සංස්කෘත යෙදුම්, Proto-Indo-Iranian වෙතින් උරුම වූ
- සංස්කෘත යෙදුම්, Proto-Indo-Iranian වෙතින් ව්යුත්පන්න
- සංස්කෘත යෙදුම්, ප්‍රොටෝ-ඉන්දු-යුරෝපීය වෙතින් උරුම වූ
- සංස්කෘත යෙදුම්, ස්වරශාස්ත්ර හෝඩි උච්චාරණ සහිත
- සංස්කෘත පාඨ
- සංස්කෘත නාම පද
- සංස්කෘත නාම පද, දේවනාගරි අක්ෂරක්‍රමය භාවිතා කොට ලියන ලද
- සංස්කෘත පුරුෂ ලිංග නාම පද
- Sanskrit a-stem nouns
- Requests for native script for Jadgali terms
- sa:Felids